ویراژ روی گسل


قرار است ده‌ها موتورسیکلت آفرود قدرتی روی رُس‌های سست عینالی، بتازند، خاک را بِدَرند و در پوشش گیاهی لطیف دامنه ویراژ بدهند؛ اقدامی که دیر یا زود قطعاً می‌تواند به تحریک کوه و رانش زمین بینجامد و خانه و زندگی حاشیه‌نشینان را به باد دهد.

مدیریت عینالی، به همراه چند نهاد دیگر ورزشی و غیرورزشی قرار است بدون توجه به وضعیت تهدیدزای زمین شناسی عینالی، مسابقات موتورسواری اندرو در این کوه برگزار کند؛ اتفاقی که معلوم نیست ابعاد کارشناسی آن در محلی که روی گسل است و احتمال رانش زمین نیز در آن مطرح است، چقدر بررسی شده‌است!؟

از عینالی سخن می‌گوییم؛ طبیعتی که در دو دهه گذشته، هر مدیری که پا به مسند مدیریت آن گذاشته، چند تکه طرح و پروژه رزومه‌ساز، بر شانه‌های لرزان کوه گذاشته‌است. دستکاری در طبیعت عینالی به یک بدعت آشکار تبدیل شده‌است. این کوه، مستعد انواع رانش‌های چند جانبه است. عینالی درست روی گسل شمالی تبریز واقع شده و در محاصره انواع الحاقات سنگین است: دریاچه‌سازی، آمفی‌تئاتر، جاده‌سازی، سنگفرش، توربین‌ بـادی، تله‌کابیـن، حصارکشـی، رسـتوران، گالری، اقامتگاه بومگـردی، سـالن چندمنظوره، مرکـز امـداد و نجات کوهستان، ایجاد شبکه توزیع آب خام، احداث چندین نمازخانه و سرویس‌های بهداشتی، محوطه پرورش قوچ و میش وحشی، مزرعه شترمرغ، آلاچیق و تجهیزات ورزشی، آبخوری، صندلی و نیمکت و سطل‌های زباله، از جمله الحاقات عمرانی و خدماتـی و گردشگری عینالی در دو دهه اخیر بوده‌اسـت.

کوه از هر طرف، اشباع شده و دیگر جایی برای اجرای طرح‌های ویترینی ندارد، بنابراین مدیریت عینالی تصمیم گرفته مسابقات آفرود موتورسواری روی آن برگزار کند!

پروژه دریاچه‌سازی، سنگفرش دامنه و احداث آمفی‌تئاتر، از جمله دستکاری‌هایی بود که بدون ملاحظات زمین‌شناسی در دل طبیعت ایجاد شده و واکنش کارشناسان را در پی داشته‌است؛ از آن جمله، دکتر احمد بایبوردی، رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، همان موقع، سنگفرش مسیر عینالی را مانع نفوذ جریان طبیعی آب و هوا در خاک عینالی خوانده بود و هشدار داده بود: «ساختار خاک منطقه عینالی، رُسی بوده و مخصوصاً در شیب‌های تند شدیداً آسیب‌پذیر است. این خاک، با تغییرات جزئی، ژموفوژیک، در معرض خطر و لغزش و ریزش قرار می‌گیرد.» حالا قرار است قرار است ده‌ها موتورسیکلت آفرود قدرتی روی رُس‌های سست عینالی، بتازند، خاک را بِدَرند و در پوشش گیاهی لطیف دامنه ویراژ بدهند؛ اقدامی که دیر یا زود قطعاً می‌تواند به تحریک کوه و رانش زمین بینجامد و خانه و زندگی حاشیه‌نشینان را به باد دهد.

جدا از بحث‌های زمین‌شناسی، این اقدام، از حیث مردمی نیز خالی از اشکال نیست. آقایان پرمدعا که دم از پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی می‌زنند، چطور می‌توانند درست بیخ گوش حاشیه‌نشینانی که فقر و تنگدستی را در جزئی‌ترین بخش زندگی تجربه‌کرده‌اند، به چنین لاکچری‌بازی مضحکی دست بزنند!؟