سازمان پسماند در راه تخصصي شدن/ آموزش ؛ حلقه مفقوده مديريت پسماند
اشاره:
در بين سازمان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي و خدماتي استان به ويژه در حوزه مديريت شهري ، كم تر دستگاه ، سازمان و مجموعه‌اي را مي‌توان يافت كه بخش عمده‌اي از وظايف ، مسووليت‌ها ، اختيارات و تكاليف تفويضي و سازماني آن با امورات و نيازهاي روزمره شهروندان و شهر مرتبط باشد و اين مسووليت‌ها و درستي و نادرستي انجام و ارايه اين خدمات تأثير مستقيم خود را – در هر دو بعد مثبت و منفي - در روند زندگي مردم بر جاي بگذارد.
سازمان مديريت بر پسماندهاي شهري شهرداري تبريز از آن دست سازمان‌ها و دستگاه‌هاي خدماتي و اجرايي به شمار مي‌رود كه خدمات و اقدامات روزانه و مداوم آن در جاي شهر مشهود و مشخص است و اين خدمات البته در معرض قضاوت و نظرسنجي عمومي نيز قرار دارد.
دکتر علي‌رضا اصغري مديرعامل سازمان مديريت بر پسماندهاي شهري شهرداري از آن دست مديراني است كه با تكيه بر تجربه حضور قريب به دو دهه در بدنه مديريت شهري و تصدي مسووليت‌هاي متعدد و متفاوت در اين مجموعه ، اصلي‌ترين دغدغه خود و مديران و همكاران تحت امرش را ، تبديل شهر تبريز به پاك‌ترين ، سالم‌ترين و زيباترين شهر كشور و حفظ هميشگي اين عنوان براي شهر تاريخي تبريز مي‌داند و و با افتخار اعلام مي‌كند " ما توانسته‌ايم از سازمان مديريت بر پسماندهاي شهرداري تبريز ، سازماني متعصب ، متعهد و صميمي در بين همه سازمان‌هاي خدماتي و اجرايي شهر و استان بسازيم"
درست از همين روست كه او و همكارانش از 5 صبح تا نيمه‌هاي شب در راستاي زيبايي ، بهداشت و تميزي شهر تبريز تلاش شبانه‌روزي دارند و به اين خدمت صادقانه به عنوان خادمين رفاه و آرامش شهروندان افتخار مي‌كنند.
دکتر علي رضا اصغري مديرعامل سازمان مديريت بر پسماندهاي شهري شهرداري تبريز درحالي ميهمان پايگاه خبري تحليلي تبريز فردا شد كه اين ديدار و گفت و گو در اوج درگيري‌هاي كاري ايشان انجام گرفت.
ماحصل نشست دو ساعته و صميمي تبريز فردا با علي رضا اصغري كه طي آن گوشه‌هايي روشن از عملكرد و برنامه‌هاي آتي سازمان مديريت بر پسماندهاي شهرداري به شمار مي‌رود در زير مي‌‌آيد.
انتقاد ؛ حق رسانه هاست
دکتر اصغري در ابتداي اين گفت و گو با ابراز خرسندي از راه‌اندازي و آغاز به كار پايگاه خبري و تحليلي تبريز فردا ، تعدد و تكثر رسانه‌ها و فعاليت سايت‌ها و مطبوعات متنوع ، با گرايش‌ها و ديدگاه‌هاي مختلف و بعضا متفاوت را يك مزيت و فرصت در فضاي اطلاع‌رساني و رسانه‌اي دانست و با تأكيد بر لزوم به چالش كشيده شدن مديريت ها و عملكردهاي مسوولان از سوي رسانه‌ها ، موفقيت و مقبوليت يك رسانه حرفهاي را در گرو توجه به اصولي چون اعتدال ، انصاف ، منطق و اخلاق در بيان و طرح ديدگاه‌هاي انتقادي و چالشي و در كنار آن با مردم بودن دانست و خواستار رعايت اين اصول از سوي اهالي رسانه شد.
وي معتقد است " نوشتن از مشكلات و نابساماني‌ها و به چالش كشاندن مسوولان كم‌كار حق رسانه‌هاست به شرطي كه اين به چالش كشيدن و طرح موضوعات و مباحث انتقادي و چالشي در حيطه منطق و انصاف باشد ؛ چراكه نگاه منصفانه به كاستي‌ها بيش از نگاه تخريبي مي‌تواند راهگشا و موثر در حل معضل باشد."
او حتي براي اثبات اعتقادش مبني بر انتقادپذيري و بالا بودن ظرفيت انتقاد در مديريت خود به درج و انتشار خبر مربوط به آتش‌سوزي اخير در زباله‌گاه تبريز در سايت خبري سازمان متبوعش اشاره كرد.
سازمان پسماند در راه تخصصي شدن
دکتر اصغري در ادامه از عزم و اراده خود ، معاونين و كارشناسان سازمان مديريت بر پسماندهاي شهري شهرداري براي تخصصي‌تر كردن فعاليت‌ها و خدمات اين سازمان خبر داد و گفت: اين سازمان گام‌هاي اوليه و اصلي را براي تحقق اين آرمان و سياست كلي برداشته و مي‌توان گفت سازمان پسماند در حال حاضر موفق‌ترين سازمان تابعه شهرداري در راه تخصصي كردن خدمات و فعاليت‌هاي محوله خود است به طوري كه هم‌اكنون تمامي واحدها و زيرمجموعه‌هاي تابعه اين سازمان اعم از معاونت‌‌هاي فني ، اجرايي ، خدماتي ، فرهنگي ، آموزشي و پژوهشي به شكل تخصصي و علمي مشغول ارايه خدمات مستقيم و مورد نياز به شهر و شهروندان مي‌باشند.
به گفته مديرعامل سازمان پسماندهاي شهرداري تبريز در حال حاضر تمامي وظايف و اموراتي نظير جمع‌آوري ، پردازش ، تفكيك ، حمل ، دفع و دفن زباله‌هاي شهري و از سوي ديگر بازيافت ، تبديل مواد ، توليد كمپوست و ديگر خدمات به شكل تخصصي و علمي انجام مي‌گيرند.
توليد روزانه 1050 تن زباله در تبريز
حجم بالاي توليد زباله در شهر تبريز و ضرورت مديريت بهينه ، اصولي و بهداشتي اين ميزان زباله از مهم‌ترين چالش‌ها و دغدغه‌هاي مديريت شهري به شمار مي‌رود كه بي ترديد بدون داشتن برنامه و راهبردي هدفمند ، امكان تحقق شعار " تبريز ، سالم‌ترين و تميزترين شهر ايران " ميسر نمي‌شود.
علي‌رضا اصغري معتقد است با وجود بالا بودن حجم زباله‌هاي توليدي شهروندان تبريزي كه رقمي بالغ بر 1000 تا 1050 تن در روز را شامل مي‌شود ، مي‌توان با يك برنامه زمان‌بندي مشخص و هدفمند و ارايه آموزش‌هاي لازم به مردم ، نه تنها از حجم زباله‌هاي توليدي روزانه كاست ؛ بلكه از اين زباله نيز به عنوان فرصتي براي توليد ثروت ، مثلا توليد انرژي و ديگر موارد بهره گرفت.
مديرعامل سازمان مديريت بر پسماندهاي شهري شهرداري تبريز در بخش ديگري از اين گفت و گو با اشاره به فعاليت‌هاي روزانه اين سازمان در حوزه مديريت پسماندهاي شهري خاطرنشان كرد: اين حجم از زباله‌هاي شهري به طور روزانه و مرتب در قالب 27 پيمان منعقده با بخش خصوصي و با بيش از 60 كارشناس و مسوول ناظر بر حسن انجام وظايف پيمانكاران مديريت مي‌شوند و اين سازمان با تقويت و اعمال مكانيزم‌هاي نظارتي و كنترلي خود به عنوان ضابط قضايي در اين حوزه ، تلاشي فراگير در راستاي تحقق برنامه‌ها ، تميزي شهر ، جلب رضايت شهروندان و بهبود وضعيت موجود دارد.
وي افزود: اين نكته هم فراموش نشود كه امورات مربوط به تنظيف ، پاكسازي و بهداشت محيط شهري با خدمت و تلاش شبانه‌روزي بالغ بر 1800 نفر از نيروهاي خدوم و بي‌ادعاي خدمات‌شهري شهرداري انجام مي‌گيرد كه جا دارد از خدمات اين عزيزان نيز تشكر و قدرداني كنم.
هزينه اجرايي و خدماتي600 ميليارد
دکتر اصغري همچنين با تأكيد بر هزينه‌بر بودن مديريت پسماندهاي شهري و در كنار آن اجراي طرح‌ها و پروژههاي روتين و جاري اين حوزه ، از صرف اعتبار سالانه‌اي بالغ بر 600 ميليارد ريال از بودجه شهرداري براي تحقق برنامه‌هاي اين بخش خبر داد و در عين حال خاطرنشان كرد: بخش عمده‌اي از اين هزينه‌ها را مي‌توان با اجراي برنامه‌ها و كارهاي آموزشي و فرهنگي و در كنار آن افزايش سطح و ميزان مشاركت عمومي ، به مرور زمان كاهش داد.
پروژههاي زيست محيطي
معرفي و توضيح در خصوص آخرين وضعيت طرح‌ها و پروژههاي زيست محيطي سازمان مديريت بر پسماندهاي شهري شهرداري تبريز يكي ديگر از محورهاي اصلي اين گفت و گو با مهندس اصغري بود.
وي ضمن معرفي شاخص‌ترين و موفق‌ترين اين برنامه‌ها و پروژههاي اجرايي و يا در دست اجرا ، پايان بخشيدن به پروسه دفن سنتي و غير بهداشتي زباله‌هاي شهري تبريز و ساخت و راه‌اندازي مدرن‌ترين مركز دفن بهداشتي ، فني و مهندسي شهرداري را از مهم‌ترين و موفق‌ترين اقدامات مديريت شهري در سال‌هاي اخير ارزيابي و خاطرنشان كرد: با راه‌اندازي اين مركز كه در دوره مديريت قبلي شهرداري و شخص دكتر نوين شهردار سابق تبريز انجام پذيرفت ، شهر تبريز پس از 16 سال دفن سنتي زباله‌هاي شهر كه تنها شيرابه‌هاي ناشي از اين شيوه دفن زباله خود معضلي بزرگ در حوزه زيست محيطي به شمار مي‌رفت ، صاحب مركز دفن بهداشتي و فني و مهندسي شد و در حال حاضر اين مركز فعال است.
وي افزود: علاوه بر اين ، هم‌راستا با طراحي و راه‌اندازي مركز دفن فني و مهندسي زباله ، تصفيه‌خانه شيرابه زباله‌هاي شهري نيز در جوار همين مركز دفن احداث شده كه در آينده نزديك علاوه بر حل مشكلات ناشي از نفوذ شيرابه به آب‌هاي سطحي ، آب استحصالي از اين تصفيه‌خانه نيز در حوزه فضاي سبز و كشاورزي مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
تدوین سند راهبردی مدیریت پسماند
از مهم ترین اقدامات انجام یافته توسط سازمان مديريت پسماند ، تدوین سند راهبردی مدیریت پسماندهای شهری شهرداری تبریز با ترسیم افق و چشم انداز 1404 است که در گفت و گو با دکتر اصغری به آن اشاره شد.
به گفته وی ، این سند در حال حاضر و توسط کارگروه ویژه ای که در بدنه سازمان و با حضور کارشناسان مربوطه تشکیل یافته در حال نهایی شدن است.
آموزش شهروندی حلقه مفقوده مدیریت پسماند
دکتر اصغری در بخش دیگری از اظهارات خود با تأکید بر اهمیت و نقش ویژه آموزش های شهروندی در پیشبرد اهداف و برنامه های حوزه مدیریت شهری ، عدم توجه جدی در دهه های اخیر به این قبیل آموزش ها و نیز کندی و بی تأثیری طرح ها و برنامه های مقطعی اجرا شده در این بخش را چالش اصلی مدیریت شهری دانست و با اشاره به عزم جدی این سازمان برای ورود جدی به حوزه فرهنگی و ارایه آموزش های شهروندی در جلب مشارکت عمومی و نیز موفقیت در دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده تصریح کرد: معتقدیم که تنها راه توفیق برنامه ها و سیاست های راهبردی سازمان مدیریت پسماند ، توجه و ورود جدی در حوزه آموزش همگانی است و برای همین منظور در بودجه سال جاری سازمان ، اعتباری بالغ بر 20 میلیارد ریال برای موضوعات و برنامه های آموزشی و فرهنگی پیش بینی و اختصاص داده شده است.
وی همچنین گروه های هدف برنامه ها و طرح های آموزشی و فرهنگی این سازمان را تمامی اقشار و گروه های اجتماعی اعلام و خاطرنشان کرد: مهد کودک ها ، مدارس ، مجتمع های مسکونی ، خانواده ها ، دانشگاه ها ، ادارات و سازمان های دولتی و خصوصی از جمله گروه های هدفی به شمار می روند که در برنامه های آموزشی و فرهنگی ما ، جایگاه ویژه های برای آموزش و جلب مشارکت آن ها پیش بینی شده است.
دکتر اصغری افزود: فراتر از این برنامه ها و برای این که خود را در فضای بهره مندی از برنامه های آموزشی ، همانند مردم قرار دهیم ، برنامه های آموزشی را از خودمان و همکاران سازمان شروع کرده ایم که نمونه بارز آن اجرای طرح آموزش پاکبانان حوزه خدمات شهری شهرداری است که در حال حاضر با مشارکت سازمان آموزش فنی و حرفه ای در حال اجراست.
استقرار نظام جامع HSE در حوزه پسماند
مدیر عامل سازمان مدیریت بر پسماندهای شهرداری تبریز در ادامه از استقرار نظام جامع ایمنی ، بهداشت و محیط زیست موسوم به HSE در بدنه سازمان خبر داد و افزود: بر اساس این طرح کلیه نیروها و برنامه های اجرایی سازمان مدیریت پسماند تحت آموزش های علمی و تخصصی این سه بخش قرار می گیرند که این سیستم از 8 ماه قبل در
شهرداری تبریز به عنوان نخستین شهرداری کشور اجرایی شده و اخیرا نیز شهرداری تهران اقدام به استقرار این سیستم و اجرای آن کرده است.
حرف هاي زيادي براي گفتن داريم
مدیر عامل سازمان پسماندهاي شهرداري تبريز در ادامه با اعلام اين كه سازمان متبوعش حرفهاي بسياري براي گفتن دارد تصريح كرد: تا دو ماه آينده اقدامات و برنامه‌هاي گسترده‌اي در حوزه مديريت پسماند انجام خواهد گرفت كه از مهم‌ترين اين برنامه‌ها مي‌توان به آغاز مراحل اجرايي طرح تفكيك از مبداء زباله در 8 مجتمع مسكوني تبريز با نصب باكس‌هاي دوقلوي تفكيك زباله‌هاي تر و خشك در اين مجتمع‌ها ، ارايه آموزش‌هاي گسترده شهروندي ، تجهيز و آماده‌‌سازي 500 خودرو گشت نظارت بر مديريت و جمع‌آوري زباله با تقسيم شهر به 4 منطقه هدف و مديريتي و اعطاي مجوز فعاليت و تردد كاميون‌ها و كمپرسي‌هاي حمل و دفع نخاله‌هاي ساختماني و زباله‌هاي عمراني اشاره كرد كه اميد مي‌رود با تلاش همكاران اين سازمان و مشاركت و همكاري شهروندان فهيم تبريزي اين برنامه‌ها با موفقيت به سرمنزل مطلوب برسند و ما همچنان شاهد شهري تميز و سالم در بين شهرهاي ايران اسلامي باشيم ، عنواني كه طي سال‌هاي اخير نصيب تبريز شده و اين عنوان و جايگاه برازنده نام و جايگاه تاريخي آن است.
اصلاحيه تبريز بر شيوه‌نامه كشوري پسماندهاي عمراني
تأئيد و تصويب اصلاحيه پيشنهادي سازمان مديريت بر پسماندهاي شهرداري تبريز بر شيوه‌نامه كشوري پسماندهاي عمراني و ساختماني از آن دست توفيقات و موفقيت‌هاي سازمان مذكور است كه به گفته دکتر اصغري چندي پيش در سطح كلان‌شهرهاي كشور مورد بررسي ، تصويب و ابلاغ رسمي جهت اجراي نهايي قرار گرفت.
مهندس اصغري در اين خصوص افزود: اين شيوه‌نامه كه پيش‌تر توسط همكاران شهرداري و سازمان پسماندهاي شهري قم تدوين و پيشنهاد شده بود با اعمال نظرات ، ديدگاه‌ها و اصلاحات همكاران و كارشناسان سازمان مديريت پسماندهاي شهرداري تبريز مورد تأئيد و تصويب نهايي قرار گرفت و جهت اجرا و عمل به ديگر شهرداري‌هاي كشور ابلاغ گرديد.
جنگل‌كاري مركز دفن قديم تبريز
به گفته دکتر اصغري در اين گفت و گوي اختصاصي با پايان دفن سنتي زباله در زباله‌گاه قديم تبريز كه به دنبال بهره‌برداري از مركز دفن بهداشتي و فني و مهندسي جديد انجام پذيرفت ، يكي از مهم‌ترين مأموريت‌هاي سازمان پسماند ، اجراي طرح جنگل‌كاري در محل زباله‌گاه قديم و به تعبيري سپتيك بود كه اين طرح در فاز اول با كاشت 20 هزار اصله درخت و نهال به مرحله اجرا درآمد و در فاز دوم نيز به زودي بالغ بر 70 هزار اصله درخت در اين منطقه كاشته خواهد شد.
مديرعامل سازمان پسماندهاي شهري شهرداري تبريز در عين حال اجراي اين طرح را در راستاي توسعه فضاي سبز شهري و نيز تبديل وضعيت محلي دانست كه تا 16 سال مركز دفن زباله‌هاي شهري بوده و با اجراي اين طرح قرار است به يكي از مناطق سرسبز تبريز تبديل شود.
بخش خصوصي بازوي مشاركتي مديريت پسماند
اما اين سازمان در كنار انجام رسالت و فعاليت‌هاي ذاتي و خدماتي خود در حوزه مديريت پسماندهاي شهري ، بي توجه به جذب و جلب سرمايه‌گذاران بخش خصوصي در اجراي طرح‌ها و پروژههاي زيربنايي و كلان خود نيز نبوده و در حال حاضر اجراي بالغ بر 10 طرح و پروژه زيربنايي در اين حوزه را در دستور كار خود قرار داده است.
دکتر اصغري در تشريح اين طرح‌ها گفت: طرح‌هايي نظير استحصال انرژي از زباله با 80 ميليارد ريال سرمايه‌گذاري ، بازيافت لاستيك و تايرهاي فرسوده خودرو با 30 ميليارد ريال اعتبار ، مديريت پسماندهاي سيمان صوفيان با 20 ميليارد ريال سرمايه‌گذاري ، اجراي طرح مكانيزاسيون خدمات شهري با 300 ميليارد ريال اعتبار ، اجراي طرح سامانه راهبري سيستم حمل و نقل در ايستگاه مياني ، افزايش 250 تني توليد كمپوست با 40 ميليارد ريال سرمايه‌گذاري و خريد دستگاه زباله‌سوز با 1500 ميليارد ريال اعتبار از مهم‌ترين طرح‌ها و پروژههاي مشاركتي و سرمايه‌گذاري اين سازمان به شمار مي‌روند كه اين طرح‌ها به زودي نهايي و عملياتي خواهند شد.